Tuổi vị thành niên mang thai

Việc thiếu niên mang thai còn dẫn đến những mặc cảm xấu hổ, sợ hãi, và chịu nhiều áp lực nơi những môi trường các em sống. Sự căng thẳng của một trẻ em khi phải báo tin này cho cha mẹ là một công việc bất khả thi. Nhiều em đã quá xấu hổ để tìm sự giúp đỡ, dù là nơi người thân. Ở tuổi vị thành niên, tuy các em đã nhận được một số kiến thức về đời sống tính dục từ học đường hay trong gia đình, các em vẫn chưa hoàn toàn thấu hiểu những thực tại về thai nghén. Và khi lâm vào tình cảnh này, các em cũng không thể dự tính cho cuộc sống của mình sẽ như thế nào với sự ra đời của một hài nhi. Vì thế, việc các em quyết định tiếp tục duy trì hay chấm dứt mang thai là một quyết định rất khó khăn đối với tuổi mới lớn này.

Đây là một hiện trạng chung và là một vấn đềxã hội của mọi quốc gia trên thếgiới. Hiện nay, thống kê vềcác em ởtuổi vịthành niên mang thai vẫn tiếp tục gia tăng. Riêng tại Hoa Kỳ, mỗi năm có hơn một triệu cô gái ởtuổi vịthành niên bịmang thai, với 85% trong sốcác em có thai ngoài ý muốn.

1. VÌ SAO TUỔI VỊTHÀNH NIÊN DỄBỊMANG THAI?

Tuổi vịthành niên là giai đoạn chuyển tiếp quan trọng từtuổi thiếu niên đểbước vào tuổi người lớn. Chính trong giai đoạn này, nhân cách, hành vi của trẻđang được hình thành. Khi bước vào tuổi dậy thì, trẻcó những chuyển biến lớn vềtâm lý, thường hoang mang vềthểxác, muốn tìm tòi, khám phá vềgiới tính của mình và của những người khác giới. Các em thường có những đặc tính chung nhưhay tò mò, dễbịảnh hưởng của bạn đồng lứa trên các vấn đềtình dục, thiếu sựhiểu biết vềthụthai và không có một nhận thức gì vềviệc sinh sản cũng nhưviệc ngăn ngừa tránh thai.

Sau đây là những yếu tốảnh hưởng đến việc tuổi vịthành niên bịmang thai ngoài ý muốn.

Đời sống gia đình

Thống kê xác nhận rằng những trẻvịthành niên có quan hệtình dục trước tuổi thường xuất thân từmột gia đình có nhiều xáo trộn, và một nền giáo dục với nhiều thiếu sót. Phần lớn những trẻem sa ngã đều là nạn nhân của một gia đình có nhiều đổvỡvềmặt tinh thần, cụthểlà lối sống thiếu hòa khí thiếu cảm thông chia sẻvà thương yêu giữa các thành viên trong gia đình. Nhiều bậc phụhuynh thờơ, không quan tâm đến đời sống tâm lý, tình cảm của con cái. Nói đúng ra, cha mẹ, anh chịhoặc thầy cô đã chưa trởthành một người bạn thực sựvới các em, đểchúng có thểtin tưởng và trông cậy vào. Từđó chúng dám mạnh dạn bày tỏnhững mối lo âu, thắc mắc, hay xin vấn kế,và nhận được những lời khuyên xây dựng hữu ích giúp chúng định hướng cuộc sống cuảmình. Có những em cảm thấy cô đơn ngay trong chính gia đình mình. Vì thếtrẻdễnghe theo lời dụdỗngọt ngào của người khác, dễbịáp lực đi vào chỗ"thửxem" và bịsa ngã chỉlà vấn đềthời gian.

Thiếu sựhiểu biết

Các nghiên cứu cũng cho thấy rằng sựthiếu hiểu biết của tuổi vịthành niên vềquan hệtình dục trước hôn nhân, hay việc sống thửtrước hôn nhân, và đặc biệt là sựkém hiểu biết vềchu kỳ kinh nguyệt của phụnữ, là một trong những yếu tốdẫn đến việc thiếu niên mang thai.

Thêm vào đó, với những điều kiện sinh sống thuận lợi nhưđi học chung xe, những cuộc hội họp party, những hò hẹn cuối tuần, vv., các em sẽdễbịkích thích vềnhững nhu cầu tình dục. Vì vậy, nếu không được chuẩn bị, không được dạy dỗmột cách đúng mức và có phương pháp, khi bước vào tuổi dậy thì, người trẻsẽdễbịquật ngã vì sức ép của bản năng, những áp lực của chúng bạn, cùng những áp lực của hoàn cảnh chung quanh.

Thiếu sựgiáo dục vềviệc tôn trọng sựsống
Ởnhiều trường công lập, sựchú trọng vềgiáo dục giới tính thường chỉhướng vềviệc "chọn lựa" (pro-choice) hơn là chủtrương kính trọng sựsống con người (pro-life). Từquan niệm sống tựdo và "chọn lựa" chúng ta rất dễnhận ra tại sao các em được dạy dỗnhiều hơn vềviệc tránh thụthai, và nếu cần thì phá thai. Cuộc sống tính dục nhưthếlàm cho các em coi nhẹnhững giá trịcon người.

Trong nhãn quan này, các em sẽđối xửvới một người bạn khác phái nhưlàmột phương tiện đểmua vui cho mình, hơn là một người bạn ta cần kính trọng, quí mến, tìm hiểu đểsinh hoạt lâu dài. Sựthoảmãn vềtính dục thì mau qua, nhất thời, nhưng tình bạn chân thật sẽdẫn đến sựkính trọng trong cách đối xửvới nhau. Nếu các em được dạy dỗphải kính trọng chính mình, các em cũng cần được hướng dẫn phải kính trọng người khác phái.

Nhưthếmột nền giáo dục với việc tôn trọng sựsống cần được phổbiến không những tại học đường nhưng còn rất cần sựtiếp tay của các bậc phụhuynh tại gia đình, bắt đầu ngay từtuổi ấu thơ. Mục đích của việc giáo huấn này không chỉlà giúp trang bịkiến thức, nhưnhững ý thức vềgiới tính và tình dục, nhưng điều quan trọng là xây dựng những quan niệm đúng đắn vềvai trò, trách nhiệm của những người nam, người nữtrưởng thành trong cuộc sống vợchồng, trong gia đình và trong xã hội. Các bậc phụhuynh và giáo viên cần nhấn mạnh cho con trẻvềviệc tôn trọng sựsống, cần cho chúng xác tín rằng một xã hội biết tôn trọng sựsống là một xã hội lành mạnh, trong dó con người tôn trọng sựsống và nhân phẩm của nhau, con người chọn gieo rắc tình yêu, sựtin tưởng, hy sinh và nâng dỡnhau, đem lại hy vọng cho một xã hội có bình an thật sự.

2. NHỮNG NGUY CƠKHI MANG THAI ỞTUỔI VỊTHÀNH NIÊN

Những sựkhó khăn khi mang thai và sinh nở

Việc mang thai ởtuổi vịthành niên ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của người mẹtrẻvì cơthểcủa các em chưa được phát triển đầy đủ. Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe sinh sản cho biết, các em gái ởtuổi vịthành niên từ13 - 19 tuổi khi bịmang thai thường có nguy cơsinh noncao đến 93% so với phụnữđã trưởng thành. Tỷlệtửvong của trẻem sinh ra do các bà mẹvịthành niên cũng cao hơn so với các bà mẹsinh con ởtuổi trưởng thành. Các em cần phải đi bác sĩ đểđược khám xét, chăm sóc, và được chuẩn bịkỹlưỡng trong suốt chu kỳ thai nghén, sinh nởvà nuôi con. Ngoài ra, các chuyên gia chăm sóc sức khỏe sinh sản còn phải cảnh báo và giúp cho các em ởtuổi vịthành niên này phòng ngừa việc tiếp tục có thai nữa sau khi sinh con. Họcó chương trình tưvấn vềsức khỏe và giáo dục giới tính cho vịthành niên, giúp ngăn chặn sựthiếu hiểu biết vềviệc truyền sinh, cùng việc giúp cho người mẹvà trẻsơsinh lớn lên trong sựlành mạnh.

Khi mang thai, các em ởtuổi vịthành niên phải chịu sựgián đoạn vềviệc học hành, và thường gặp những khó khăn vềkinh tế. Nhiều em đã phải bỏdởviệc học vì hoàn cảnh này. Nhưng với sựgiúp đỡcủa các cơquanthiện nguyện và của những người thân, các em sẽcó cơhội trởlại học đường. Vì thếvai trò chủđộng của những người thân đểgiúp đỡcác em trong trường hợp này rất quan trọng. Nếu không có sựnâng đởcủa phụhuynh hoặc thân nhân, vịthành niên sẽdễđi vào sựbếtắc trong cuộc sống. Tại Hoa Kỳ, nếu phụhuynh không thểtrợgiúp vềkinh tếcho các em, hãy liên lạc với những cơquan an sinh xã hội đểcác em có được những sựgiúp đỡcần thiết, từy tế, thuốc men, cho đến những nguồn lợi tức của chính quyền địa phương.

Nhưđã trình bày ởtrên, các em vướng vào một hoàn cảnh mang thai ngoài ý muốn thường đến từcác gia đình thiếu sựthông đạt, thương yêu. Các emđã không cảm nhận được sựgần gũi, thương yêu, chăm sóc của những người thân, nhất là khi cha mẹquá bận rộn trong cuộc sống vì sinh kế. Thiết tưởng, khi được báo tin, các bậc phụhuynh nên chọn một thái độôn hòa, tha thứ, chấp nhận các em và tìm cách dàn xếp những công việc trong gia đình. Dù sao chúng cũng là con cái, đang cần những sựgiúp đỡthiết thực của chúng ta. Ông bà chúng ta có câu, "mũi dại, lái chịu đòn" là vì thế.

Những nguy cơvềviệc phá thai ởtuổi vịthành niên

Do mặc cảm, xấu hổvà không tìm được một giải pháp thích ứng cho hoàn cảnh quá bất cập, vịthành niên thường lén lút tìm đến những dịch vụphá thai không an toàn. Cũng có những bậc phụhuynh đã ủng hộcon em trong việc phá thai này. Những thủthuật phá thai thường gây ra nhiều tai biến, đôi khi nguy hiểm đến tính mệnh vì cơthểcủa các em chưa pháttriển đầy đủ. Có nhiều em trải qua sựphá thai đã thú nhận rằng cuộc sống vềtình cảm và tâm lý của các em sau lần phá thai là những dằn vặt vềtinh thần và mặc cảm tội lỗi vì đã hủy đi một sựsống. Những ảnh hưởng vềtâm lý sau khi phá thai có thểrất nặng nềvà kéo dài suốt cuộc đời của các em.

3. NHỮNG PHƯƠNG CÁCH GIÚP ĐỠVỊTHÀNH NIÊN

Các nghiên cứu vềsức khỏe đã cho thấy vịthành niên mang thai ngoài ý muốn thường lớn lên trong những môi trường mà những thông tin vềquan hệtình dục thường lẫn lộn và đôi khi có tác dụng tiêu cực. Hậu quảlà khi phải có những quyết định liên quan đến tình dục, các em thường chọn những giải pháp bất lợi hay có hại cho sức khỏe.

Khi gặp nguy cơtuổi thiếu niên thường hoang mang và rụt rè trong việc tìm kiếm sựgiúp đỡ. Các em có thểtìm đến những nguồn tài liệu từcác trang mạng hoặc từcác cơquan y tếtại địa phương đểđược sựtrợgiúp. Phần lớn các cơquan y tếluôn cập nhật các trang mạng, và có thểcung cấp những dữliệu hoặc thông tin vềnhững nguy cơkhi mang thai đểgiúp vịthành niên tựquyết định. Ngoài ra còn có các dịch vụtưvấn miễn phí đểhỗtrợnhững kỹnăng sống cho các em, giúp các em đối mặt với những vấn đềcủa mình và biết lựa chọn những giải pháp phù hợp. Nếu các em chưa quyết định được, cơquan y tếsẽkhuyến khích các em nói chuyện với người nhà hoặc một người đáng tin cậy.

Sau đây là một sốkỹnăng thuộc cảba phương diện tâm lý, sinh lý và đạo đức, đã được các chuyên gia tâm lý đềnghịtrong việc giúp đỡthiếu niên vượt qua giai đoạn khó khăn khi đã bịmang ngoài ý muốn.

Thông cảm và kiên nhẫn

Thật khó đểtránh khỏi những nỗi sợhãi và hoang mang khi phải thú nhận với cha mẹrằng mình đang mang thai ngoài ý muốn. Có thểcác bậc phụhuynh sẽcó phản ứng tức thời, rất tức giận khi biết được việc này. Nhưng xét cho cùng cha mẹvẫn luôn là chỗdựa tinh thần đáng tin cậy nhất. Trong tình cảnh bất cập này, các em là đối tượng cần được quan tâm và chăm sóc hơn bao giờhết.

Cha mẹcần sựbình tĩnh đểhổtrợtinh thần cho thiếu niên. Họcần phải giải thích những gì đang và sẽxảy ra nơi các em đểgiúp giảm bớt sựcăng thẳng, chịu đựng, lo âu, cùng những nỗi hoang mang của thiếu niên. Điều các em cần nhất trong lúc này là sựyêu thương, thông cảm, kiên nhẫn và chăm sóc của cha mẹđểvượt qua những khó khăn của thời kỳ thai nghén, khi sinh nở. Sựviệc đã xảy ra rồi, cha mẹcó giận dữtrách mắng chỉlàm cho các em càng thêm khủng hoảng vềtinh thần và tâm lý. Thêm vào đó, sựxa lánh của bạn bè, sựthiếu thốn những nâng đỡcủa cha mẹsẽlàm cho thiếu niên cảm thấy bịcô lập, buồn chán. Đi đến chỗcùng cực, các em có thểbịtrầm cảm; một sốcác em có thểtìm con đường tựvận đểkết liễu hoàn cảnh quá khắc nghiệt này. Thay vì trách mắng, cha mẹhãy nhìn nhận sựthiếu sót của mình trong việc giáo huấn con cái, và cần nhận biết những khó khăn của vịthành niên khi phải đối mặt với thực tếnghiệt ngã này.

Hướng Dẫn việc chọn một quyết định đúng đắn

Khi bịmang thai ngoài ý muốn, vịthành niên thường có những tranh chấp sâu sắc trong nội tâm, vì thếsẽrất khó đểtựgiải quyết vấn đềmột mình. Những tranh chấp này dù nhiều hay ít cũng sẽlàm cho vịthành niên sống trong trạng thái lo âu sợhãi, cảm thấy bịngười thân hay bạn bè xa lánh và cuối cùng có thểdẫn đến những chứng bệnh tâm thần. Đây là thời điểm các bậc phụhuynh đóng một vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn vịthành niên trực diện với chính mình và giúp các em chọn một quyết định đúng đắn hầu tránh được những ray rứt của lương tâm hoặc chịu những ảnh hưởng tâm lý và đạo đức nặng nềvềsau.

Lập kếhoạch giúp vịthành niên thích ứng với hoàn cảnh

Vai trò tích cực của cha mẹlà hỗtrợvịthành niên thích ứng và đón nhận hoàn cảnh, bất chấp những biến chuyển vềtâm sinh lý và giúp thiếu niên lập một kếhoạch cho những ngày sắp tới.

Trong thời kỳ mang thai:

- Hướng dẫn vịthành niên đi đến các cơsởy tếđểđược chăm sóc thai nhi. Khuyến khích thiếu niên làm theo lời chỉdẫn của bác sĩ.

- Việc thai nghén ởtuổi vịthành niên thường có nhiều nguy cơhơn nơingười trưởng thành, đặc biệt là cho các em dưới 16 tuổi. Vì vậy các em cần phòng ngừa những nguy cơcó thểxảy ra.

- Các em cần biết những sựdinh dưỡng hợp lý cho cơthểvà thai nhi. Vềviệc này bác sĩ là nơi đáng tin cậy nhất. Tuy nhiên có những trang mạng luôn cập nhật những thông tin có giá trịvà đáng tin dùng.

Trong quá trình chuyển dạ:

- Không nên đểcác em đi đứng một mình trong quá trình chuyển dạ. Cha mẹhoặc người thân cần có mặt đểhỗtrợtinh thần, giải thích những gì đang và sẽxảy ra đểgiúp thiếu niên giảm căng thẳng, an tâm và tăng khảnăng chịu đựng.

- Khi hỗtrợvịthành niên trong quá trình chuyển dạ, cha mẹcần có thái độyêu thương, tha thứvà kiên nhẫn đểgiúp thiếu niên vượt qua tình trạng này. Những cơn đau có thểlàm cho thiếu niên hoảng sợ. Hãy ởbên và chuyện trò cùng các em trong lúc sinh nởđểlàm giảm thiểu sựcăng thẳng, sợhãi và giúp các em cộng tác tích cực hơn.

Sau khi sinh nở:

Các em sẽmang trong người những mâu thuẫn vì vừa là thiếu niên vừa phải đón nhận vai trò làm mẹ. Người nhà phải tận dụng mọi cơhội đểhướng dẫn, hỗtrợtoàn bộtiến trình và đểgắn bó tình cảm giữa người mẹquá trẻvà hài nhi mới sinh. Ngoài ra, sau khi thích ứng được với hoàn cảnh và với sựgiúp đỡcủa cha mẹ, hãy tạo cơhội cho các em tiếp tục việc trởlại học đường. Nếu có thể, cha mẹhãy tìm giúp cho các em một nguồn lợi tức, nếu cần là một công việc làm đểnuôi con.

Tuy dù đây không phải là một kếhoạch hoàn hảo nhưng cũng giúp cho thiếu niên nhìn thấy con đường trước mặt với những trách nhiệm chúng cần phải gánh vác.

Tóm lại, nhu cầu giáo dục giới tính từtrong gia đình là điều mà các em rất cần đến. Các bậc phụhuynh hãy dùng mọi phương cách đểthông đạt với con cái trong sựthân tình và điềm tĩnh. Mục đích tối hậu mà chúng ta muốn nhắm đến là làm sao cho các em hiểu và đón nhận một cách đúng đắn vềvai trò, trách nhiệm của người nam và người nữtrưởng thành trong cuộc sống vợchồng, trong gia đình và trong xã hội.

Đểtránh những sựviệc đáng tiếc có thểxảy ra ngoài ý muốn, việc yêu thương, gần gũi, và chăm sóc con cái rất cần thiết. Nếu vì phải sinh kế, hãy tìm cách bù đắp cho sựvắng mặt của chúng ta bằng cách dành giờcho chúng khi chúng cần đến chúng ta. Đôi khi đó chỉlà một cú điện thoại, hay chỉlà một ít phút ngắn ngủi vào buổi sáng trước khi chúng đến trường. Trong trường hợp quá bất cập, hãy đi tìm sựtrợgiúp nơi những người thân yêu khác, nhưông bà, chú bác, cậu mợhay cô dì. Nếu phải vắng mặt quá nhiều, hãy nhờmột người thân hay người bạn đáng tin cậy chăm sóc cho em. Điểm chính là các em phải nhận được những sựchuẩn bịtrước khi các điều đáng tiếc có thểxảy ra.

Khi sựviệc đã xảy ra rồi, chúng ta hãy cẩn thận và khôn ngoan trong việc hướng dẫn con em chấp nhận hoàn cảnh, và tìm cách giúp trẻgiải quyết vấn đề. Nếu cần, phụhuynh cũng nên tìm những vấn kếtừcác bác sĩ, các cơquan thiện nguyện, hay các tâm lý gia đểgiúp giải quyết sựviệc một cách ổn thoả.